Thoái hóa khớp gối càng được điều trị sớm thì khả năng cơn đau khớp gối càng thuyên giảm và ít có nguy cơ trở nên trầm trọng hơn. Chính vì vậy, ngay từ khi có những biểu hiện của bệnh bạn cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên gia để được thăm khám và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tổng hợp lại các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối hiệu quả nhất.
Hiện nay, ở cả trong nước và trên thế giới đều có rất nhiều hướng dẫn và đồng thuận được cập nhật liên tục về việc chẩn đoán và điều trị bệnh lý thoái hóa khớp.
Để điều trị thoái hóa khớp, các hướng dẫn đều đồng ý rằng liệu pháp điều trị nên kết hợp cả các liệu pháp điều trị bằng thuốc và không dùng thuốc, tức là liệu pháp đa phương thức. Hiệp hội Thấp khớp Hoa Kỳ (nay là Trường Cao đẳng Thấp khớp học Hoa Kỳ [ACR]) khuyến nghị rằng, viêm khớp háng và đầu gối cần sử dụng các liệu pháp điều trị không dùng thuốc như là “nền tảng” để quản lý bệnh và nêu rõ ràng các liệu pháp dược lý như một liệu pháp điều trị bổ sung cho điều trị không dùng thuốc.
Liệu pháp giảm đau tại nhà
Nhiều biện pháp tại nhà hoặc không kê đơn có thể điều trị hiệu quả cơn đau viêm khớp gối, giúp cuộc sống hàng ngày trở nên dễ dàng và thoải mái hơn. Một số liệu pháp điều trị tại nhà là phương pháp điều trị một lần mang lại hiệu quả giảm đau nhanh, ngắn hạn. Các biện pháp khắc phục khác liên quan đến việc thay đổi thói quen hàng ngày.
Các phương pháp điều trị tại nhà để giảm đau do viêm khớp bao gồm:
Chườm nóng hoặc lạnh
Chườm nóng hoặc lạnh là liệu pháp giảm đau nhanh chóng và tức thì, có tác dụng ngắn hạn do thoái hóa khớp gối:
- Liệu pháp nhiệt có thể làm giảm đau và cải thiện lưu thông trong và xung quanh khớp gối. Chườm ấm vào đầu gối cũng có thể làm giảm độ cứng của cơ và khớp, đồng thời giúp làm nóng đầu gối trước khi hoạt động. Có thể sưởi ấm bằng cách sử dụng chai nước nóng, túi / quấn nóng, khăn nóng và đệm sưởi điện.
- Liệu pháp lạnh giúp giảm viêm, đau và sưng. Nó cũng làm giảm dẫn truyền thần kinh, có khả năng làm chậm tín hiệu đau đến não. Có thể chườm lạnh cho khớp định kỳ và / hoặc sau khi hoạt động thể chất. Có thể dùng túi chườm lạnh, túi gel, túi đá hoặc túi rau củ đông lạnh (chẳng hạn như đậu Hà Lan) để chườm lạnh.
Các lưu ý quan trọng: Để tránh tổn thương da và / hoặc thần kinh, không sử dụng liệu pháp lạnh và / hoặc nhiệt lâu hơn 15 đến 20 phút mỗi lần. Ngoài ra, không nên dùng băng ép kết hợp với thuốc bôi vì có nguy cơ làm tổn thương da và / hoặc làm thay đổi hiệu quả của thuốc. Cần đặc biệt thận trọng khi bị tiểu đường hoặc các bệnh lý khác có thể gây giảm độ nhạy cảm của da.
Nghỉ ngơi đầu gối
Đau khớp đầu gối có thể ‘bùng phát’ sau khi tăng cường hoạt động thể chất hoặc tập thể dục cường độ cao. Đôi khi một cơn bùng phát như vậy được điều trị tốt nhất bằng một khoảng thời gian ngắn nghỉ ngơi, trong vài giờ hoặc thậm chí một ngày.
Thay đổi lối sống
Việc thay đổi lối sống giúp bảo vệ các khớp tránh tổn thương thêm và giảm tải áp lực lên các khớp nhờ tăng cường sức mạnh gân cơ. Việc thay đổi này bao gồm cả chế độ ăn uống và tập thể dục.
☛ Về chế độ ăn uống, người bệnh thoái hóa khớp nên ăn uống đầy đủ các loại thực phẩm từ 5 nhóm thực phẩm chính theo khuyến cáo. Một chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dinh dưỡng sẽ cung cấp cho cơ thể những nguyên liệu cần thiết để ngăn ngừa bệnh tật, giảm các tổn thương cho khớp, chống viêm. Song song với đó, ăn uống hợp lý còn giúp duy trì một cân nặng khỏe mạnh.
Ngoài ra, người bệnh cũng nên tránh ăn các loại thực phẩm có thể khiến triệu chứng bệnh trở nên tồi tệ hơn, bao gồm: đường, các loại chất béo bão hòa, carbohydrate tinh chế. Không nên hút thuốc.
☛ Về chế độ tập luyện: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp tăng sức mạnh và tính linh hoạt của các cơ xung quanh đầu gối. Tập thể dục cũng giúp tăng phạm vi chuyển động của đầu gối, giảm sự mất sụn bổ sung và cải thiện tình trạng đau và sưng. Các bài tập ban đầu có thể ngắn — chỉ 20 phút hoặc lâu hơn — và không quá khó. Qua nhiều tuần và nhiều tháng, các bài tập có thể tăng cường độ. Nếu đau đầu gối ở mức độ trung bình đến nặng, nên tập các bài tập ít tác động như đi bộ, đạp xe, bơi lội, thể dục nhịp điệu dưới nước hoặc yoga.
Ngoài ra, để tránh tổn thương thêm cho khớp, người bệnh cũng nên chú ý hạn chế các hoạt động gây nhiều áp lực lên các khớp như: tránh leo cầu thang, tránh ngồi lâu trong một tư thế, tránh gối đầu quá cao, giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh, ẩm ướt,…
☛ Giảm cân: Đối với những người thừa cân, béo phì, giảm cân sẽ giúp giảm đáng kể áp lực lên khớp gối. Giảm áp lực này có thể giúp giảm hoặc loại bỏ các triệu chứng và làm chậm sự tiến triển của bệnh thoái hóa khớp gối.
Vật lý trị liệu
Hầu hết các chương trình vật lý trị liệu kết hợp tăng cường, kéo căng và điều hòa hiếu khí. Các mục tiêu của vật lý trị liệu cho viêm khớp gối bao gồm:
- Tăng cường các cơ xung quanh đầu gối cũng như mông và hông
- Kéo căng các cơ căng và không linh hoạt, chẳng hạn như gân kheo
- Khuyến khích trao đổi chất lỏng và chất dinh dưỡng trong cơ thể bằng các bài tập aerobic nhẹ, chẳng hạn như đi bộ, bơi lội hoặc liệu pháp hồ bơi.
Nghiên cứu cho thấy, các thiết bị kích thích điện hay được gọi là thiết bị kích thích điện tử hoặc thiết bị kích thích điện tử, có thể làm giảm cơn đau viêm khớp gối bằng cách sử dụng xung điện. Những thiết bị này đôi khi được sử dụng bởi các nhà trị liệu vật lý và có sẵn để mua trực tuyến và tại các cửa hàng mà không cần đơn của bác sĩ.
Cường độ của xung điện thường có thể được điều chỉnh, từ nhẹ đến mạnh. Đối với hầu hết mọi người, điều trị bằng kích thích điện tử không gây đau đớn, nhưng đối với một số người thì không thoải mái.
Sử dụng thuốc Tây y
Thuốc giảm đau không kê đơn
Thuốc giảm đau chẳng hạn như ibuprofen (Advil) và naproxen (Aleve) có thể tạm thời làm giảm đau viêm khớp gối. Những loại thuốc này có tác dụng phụ và không được khuyến khích sử dụng lâu dài hàng ngày. Đặc biệt, NSAID có thể gây khó chịu cho dạ dày, nếu sử dụng thường xuyên có thể dẫn đến loét chảy máu, có thể nguy hiểm đến tính mạng. Acetaminophen cũng có thể được sử dụng để giảm đau do viêm khớp và có thể có ít tác dụng phụ hơn khi được sử dụng một cách thích hợp (các chuyên gia y tế thường khuyên dùng dưới 3.000 mg mỗi ngày). Những người trên 72 tuổi nên tham khảo ý kiến của các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của họ, vì liều lượng thuốc thấp hơn có thể phù hợp.
Thuốc uống theo đơn
Khi cơn đau không đáp ứng với thuốc không kê đơn, bác sĩ có thể đề nghị dùng liều theo toa của thuốc như naproxen và ibuprofen. Họ cũng có thể kê các loại thuốc khác, chẳng hạn như chất ức chế COX-2 (Celebrex).
Thuốc bôi ngoài da
Thuốc giảm đau tại chỗ có cả dạng kê đơn và thuốc không kê đơn. Các loại kem này có thể bôi trực tiếp kem, gel và miếng dán lên vùng da đầu gối. Chúng có thể giúp giảm đau nhanh, tại chỗ và ít có nguy cơ gây tác dụng phụ.
Bác sĩ và bệnh nhân nên thảo luận về thuốc trong bối cảnh lối sống của bệnh nhân, thuốc hiện có, mức độ đau và tiền sử bệnh.
Thuốc bổ sung
Một số người nhận thấy dùng thực phẩm chức năng hàng ngày làm giảm cơn đau viêm khớp gối mãn tính. Thời gian bắt đầu giảm đau có thể mất vài tuần đến vài tháng. Việc giảm đau thường không đáng kể, nhưng nó có thể hữu ích, đặc biệt là khi kết hợp với tập thể dục và chế độ ăn uống chống viêm.
Các chất bổ sung được sử dụng phổ biến nhất để điều trị viêm khớp gối bao gồm:
- Chondroitin sulfate được tìm thấy trong sụn. Nó giúp sụn giữ nước, giữ cho khớp khỏe mạnh.
- Glucosamine, giống như chondroitin sulfate, là một thành phần tự nhiên của sụn. Mặc dù phổ biến nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể kết luận liệu glucosamine có giúp giảm các triệu chứng viêm khớp gối hay không. Một số bằng chứng cho thấy nó có thể cải thiện chức năng đầu gối khi kết hợp với chondroitin. Những người bị dị ứng với động vật có vỏ nên tránh những chất bổ sung này.
- Nghệ: Người ta tìm thấy hoạt chất curcumin trong củ nghệ có đặc tính chống oxy hóa có khả năng làm giảm viêm và ức chế cơn đau do viêm khớp.
-
Khương Thảo Đan: Khương Thảo Đan là một sản phẩm được nghiên cứu bởi INPC – Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, có công dụng chính là hỗ trợ giảm viêm, giảm đau nhức xương khớp, làm chậm quá trình thoái hóa khớp và phục hồi sụn khớp. Điểm đặc biệt của sản phẩm chính là thành phần có chứa hoạt chất KGA1 chiết xuất từ cây Địa liền và Collagen type II không biến tính. Trong đó:
- Hoạt chất KGA1 từ cây Địa liền mang lại hiệu quả cao hơn cao địa liền thông thường, có tác dụng giảm đau và chống viêm rất tốt đối với bệnh xương khớp. (Xem thêm: Cách chữa đau nhức xương khớp từ cây Địa liền)
- Collagen type II không biến tính giúp tái tạo sụn khớp, hạn chế sự xâm lấn của các yếu tố có hại lên mô sụn, góp phần giảm thoái hóa khớp.
Chữa thoái hóa khớp gối bằng thuốc Đông y
Trước những tác dụng phụ khôn lường của thuốc tân dược, nhiều bệnh nhân có khuynh hướng chuyển qua dùng thuốc Đông y với mong muốn trị khỏi bệnh một cách an toàn. Thuốc Đông kết hợp nhiều loại thảo dược khác nhau vừa giúp bệnh nhân kiểm soát tốt các triệu chứng bệnh, vừa giúp cải thiện sức khỏe xương khớp và bồi bổ cơ thể.
Dưới đây một số bài thuốc đang được y học cổ truyền sử dụng để điều trị thoái hóa khớp gối:
– Bài thuốc số 1: Chuẩn bị độc hoạt, địa hoàng, đảng sâm, đương quy, cây cỏ xước rễ lớn, đỗ trọng mỗi vị 12g; Tế tân, quế chi, cam thảo bắc mỗi vị 4g; Bách chi, phục linh, dư dung mỗi vị 10g; Tần giao và xuyên khung mỗi vị 8g. Mỗi ngày dùng 1 thang sắc uống.
– Bài thuốc số 2: Kết hợp các vị thuốc gồm: Lá lốt, cây bao kim (thiên niên kiện) mỗi vị 10g; Hà thủ ô, cây trinh nữ, địa hoàng mỗi vị 12g; Quế chi 8g; Cỏ xước và sơn kỳ lương mỗi vị 16g. Tất cả đem sắc lấy 300ml nước chia 2 lần uống trong ngày.
Tiêm cho bệnh thoái hóa khớp gối
Khi các phương pháp điều trị đầu tiên như giảm cân và vật lý trị liệu không làm dịu cơn đau khớp gối một cách đầy đủ, bác sĩ có thể đề nghị tiêm thuốc điều trị. Một số loại thuốc tiêm có tác dụng giảm đau khi khớp gối như:
- Tiêm axit hyaluronic, còn được gọi là chất tạo nhớt, cung cấp chất lỏng bôi trơn cho khớp gối và có thể giảm đau.
- Tiêm liệu pháp giàu tiểu cầu (PRP) sử dụng các yếu tố trong máu của chính bệnh nhân để giảm đau, cải thiện chức năng và về mặt lý thuyết, khuyến khích sửa chữa và chữa lành mô. Tiêm tế bào gốc sử dụng các tế bào có nguồn gốc từ tủy xương hoặc chất béo (mỡ) để thu thập các yếu tố tăng trưởng và một số tế bào gốc trực tiếp từ bệnh nhân, và tiêm trở lại bệnh nhân ngay trong ngày hôm đó. Như với PRP, mục tiêu của phương pháp điều trị này là khuyến khích sự phát triển của mô mới.
- Prolotherapy là một liệu pháp bao gồm việc tiêm nhiều chất gây kích ứng (điển hình là “nước đường” gốc dextrose) vào mô bị tổn thương. Những người ủng hộ tin rằng chất kích thích kích thích gây viêm và tái bắt đầu quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể.
- Tiêm cortisone (steroid) là loại thuốc tiêm khớp phổ biến nhất được sử dụng nhưng khả năng áp dụng hạn chế vì chúng có thể góp phần làm mất sụn ở khớp gối. 1 Một số bác sĩ điều trị viêm khớp gối sẽ chỉ tiêm steroid một lần, trong khi nhiều chuyên gia về viêm khớp đã ngừng hoàn toàn việc tiêm steroid cho bệnh viêm khớp gối. Mục tiêu của những mũi tiêm này là để giảm viêm và do đó làm giảm độ cứng, sưng và đau đầu gối.
- Tiêm PRP, tiêm tế bào gốc và liệu pháp prolotherapy là các phương pháp điều trị y học tái tạo nhằm mục đích giảm đau, cải thiện chức năng và cung cấp môi trường để hỗ trợ sửa chữa mô. Chúng được các công ty bảo hiểm coi là thử nghiệm và thường không phải là phương pháp điều trị được bảo hiểm chi trả.
Tiêm có thể là một nguồn giảm đau tuyệt vời đối với một số người, nhưng không phải lúc nào chúng cũng có tác dụng. Hiệu ứng có thể gây ấn tượng mạnh đối với một số người và ít hơn đối với những người khác. Thời gian tác dụng khác nhau tùy theo từng cá nhân.
Phẫu thuật đầu gối
Đa số những người bị thoái hóa khớp gối sẽ không bao giờ cần phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng nghiêm trọng và các phương pháp điều trị khác không thành công, phẫu thuật có thể là một lựa chọn điều trị.
Phẫu thuật phổ biến nhất cho bệnh viêm khớp gối là thay toàn bộ khớp gối. Các phẫu thuật khác, ít phổ biến hơn bao gồm thay thế một phần đầu gối và phẫu thuật cắt xương đầu gối .
Phẫu thuật nội soi khớp gối tháo khớp là một phẫu thuật xâm lấn tối thiểu không còn được coi là phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối hiệu quả. Phẫu thuật nội soi khớp gối vẫn là một phương pháp điều trị hiệu quả đối với các vấn đề về khớp gối khác, chẳng hạn như một số loại rách sụn chêm.
Trên đây là các cách chữa thoái hóa khớp gối cũng như cách phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả. Ngoài điều trị thoái hóa khớp gối bằng thuốc, người bệnh cũng cần áp dụng chế độ dinh dưỡng kết hợp với các liệu pháp thay thế như sử dụng thực phẩm chức năng, thực hiện châm cứu trị liệu để bệnh mau chóng hồi phục.
Thay vì chờ bệnh phát triển mới tiến hành điều trị, các bạn cần có hướng chủ động hơn trong việc thăm khám và chữa trị. Vì vậy, khi nhận thấy bản thân có dấu hiệu bệnh thoái hóa khớp gối xuất hiện, các bạn cần gặp bác sĩ để được chẩn đoán bệnh ngay.
