Viêm khớp vai cũng là bệnh lý cơ xương khớp phổ biến hiện nay. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà nếu không chữa trị kịp thời còn ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng vận động của hai tay. Việc tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng giúp mọi người biết cách điều trị bệnh được hiệu quả.
Viêm khớp vai là gì?
Vai của bạn được tạo thành từ ba xương: xương cánh tay trên, xương bả vai và xương đòn. Đầu của xương cánh tay trên khớp với một ổ tròn ở xương bả vai, ô cắm này được gọi là glenohumeral (GH). Khớp GH được bao quanh bởi các mô mềm và được cố định bởi các dây chằng. Nhờ đó có thể cho phép cánh tay xoay tròn và di chuyển lên xuống dọc theo cơ thể một cách nhịp nhàng.
Viêm khớp vai là tình trạng sụn bên trong khớp vai, màng dịch bao khớp bị tổn thương và gây viêm do các yếu tố nội – ngoại nhân tác động. Khi sụn ở vai bắt đầu bị phá vỡ trên bề mặt sẽ ảnh hưởng đến khớp GH và cuối cùng là ở các lớp sâu hơn, khớp nhỏ hơn là khớp acromioclav Acid (AC) nơi tiếp nối giữa xương đòn và xương mác.
Khớp vai có vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng cánh tay, đây là khớp liên kết giữa nhiều dây chằng với rễ thần kinh cột sống thắt lưng và cột sống cổ. Nếu có tổn thương ở vùng đốt sống cổ hoặc vùng ngực thì có thể gây ra viêm khớp vai.
Viêm khớp vai là kết quả của quá trình bào mòn sụn khớp. Viêm khớp vai thường phát triển âm thầm theo từng giai đoạn. Đầu tiên, sụn trở nên mềm (A), sau đó phát triển các vết nứt trên bề mặt (B), rồi bắt đầu “xơ hóa” (xấu đi và bong tróc) (C), và cuối cùng, lớp sụn trơn bao bọc đầu xương bị mòn đi để lộ bề mặt của xương, khiến các đầu xương thô ráp cọ xát vào nhau (D). Kết quả là, nó mất khả năng hoạt động như một bề mặt trơn, trượt.
Điều này dẫn đến chuyển động không đều trong khớp và dẫn đến sự phát triển của các gai xương (chất tạo xương), là những khối xương hình thành khi xương cố gắng tự chữa lành. Chuyển động bất thường và các gai xương cùng với tình trạng viêm có thể dẫn đến đau và mất chuyển động ở vai.
Nguyên nhân dẫn đến viêm khớp vai
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm khớp. Các nguyên nhân gồm:
- Tuổi tác: Theo thời gian, các xương khớp sụn, đốt sống cũng sẽ bị thoái hóa. Thông thường trên 35 tuổi, khớp vai cũng bắt đầu bị bào mòn, dẫn đến tình trạng viêm, xuất hiện các cơn đau nhức, khó chịu.
- Di truyền: Tỉ lệ mắc viêm quanh khớp vai có tiền sử từ gia đình cao gấp 2 lần so với người bình thường.
- Chấn thương: Các vụ va chạm, tai nạn,… cũng là nguyên nhân dẫn đến khớp vai bị tổn thương. Tình trạng này để không xử lý kịp thời sẽ khiến khớp vai có thể bị biến dạng rất nguy hiểm.
- Do thói quen sinh hoạt: Việc ngủ không đúng tư thế, lười vận động,… cũng khiến khớp vai bị tổn thương.
- Đặc thù tính chất công việc: Lái xe đường dài, giáo viên, vận động viên,… là các đối tượng dễ mắc viêm quanh khớp vai do ngồi nhiều, làm việc quá sức, đứng lâu hay thường xuyên cử động cánh tay.
- Bệnh lý: Viêm khớp vai còn có thể là do bị thoái hóa thoát vị đĩa đệm, thoái hóa đốt sống cổ, thoái hóa dây chằng hoặc các bệnh lý có liên quan đến thần kinh như viêm màng não, chấn thương sọ não,… cũng khiến rễ thần kinh bị chèn ép và gây đau quanh vùng khớp vai.
Triệu chứng của viêm khớp vai
Viêm khớp vai là bệnh lý thường gặp ở vùng khớp vai và rộng hơn sẽ ảnh hưởng đến cả bả vai. Viêm khớp vai có 3 thể hay gặp gồm viêm khớp vai thể đơn thuần, thể cấp và thể giả liệt. Mỗi thể viêm khớp vai lại có những triệu chứng khác nhau.
1. Viêm khớp vai thể đơn thuần
Viêm khớp vai thể đơn thuần do các nguyên nhân chính như chấn thương, các phần mềm quanh vai thoái hóa hoặc viêm nhiễm. Đôi lúc nguyên nhân của viêm quanh khớp vai thể đơn thuần có thể là do canxi hóa gân ở vai.
Đây là thể đơn giản nhất trong các thể viêm khớp vai, với những triệu chứng sau:
- Xuất hiện những cơn đau do vận động quá mức khớp vai
- Cảm thấy đau khi co cánh tay, nằm nghiêng về một bên.
Khi bị viêm vai khớp thể đơn thuần, lực ở cơ tay sẽ giảm sút nhiều và sẽ rất dễ gặp chấn thương ở cánh tay.
2. Viêm khớp vai thể cấp
Viêm khớp vai thể cấp nguyên nhân chủ yếu là do lắng đọng vi tinh thể. Mức độ canxi hóa cũng lớn hơn và tập trung cả ở phần gân cũng như bao hoạt dịch tại khớp bả vai của người bệnh.
Những biểu hiện của viêm khớp vai thể cấp bao gồm:
- Những cơn đau do viêm quanh khớp vai thể cấp tập trung ở phần khớp vai và lan ra toàn bộ bả vai, cổ, gáy, chạy dọc cả phần cánh tay.
- Cơn đau thường đến bất ngờ và dữ dội, đôi khi kèm theo hiện tượng sốt nhẹ.
- Cánh tay gần như không còn lực và phải để buông thõng.
3. Viêm khớp vai thể giả liệt
Viêm khớp vai thể giả liệt chủ yếu là do chấn thương nặng phần khớp vai hoặc viêm, thoái hóa nghiêm trọng.
Viêm khớp vai thể giả liệt thường gặp nhiều ở những người lớn tuổi.
Viêm quanh khớp vai thể giả liệt có những triệu chứng rõ ràng:
- Những cơn đau dữ dội kèm theo tiếng kêu răng rắc ở bả vai và những vết bầm tím kéo dài đến vài ngày.
- Cánh tay sẽ hoàn toàn tê liệt nhưng các dấu hiệu thần kinh vẫn bình thường.
- Những cơn đau có thể tự biến mất sau một thời gian nhờ các phương pháp trị liệu. Tuy nhiên, cánh tay vẫn không thể phục hồi được chức năng.
4. Triệu chứng chung
Biểu hiện đầu tiên và phổ biến nhất của người bị viêm khớp vai là đau. Cơn đau tồi tệ hơn khi chúng ta hoạt động, đặc biệt là với các hoạt động với tay, vươn vai và giảm khi nghỉ ngơi. Viêm khớp GH thường xuất hiện những cơn đau ở sau vai, còn viêm khớp AC chủ yếu đau ở “đỉnh” của vai ở phần cuối của xương quai xanh.
Tiếp theo là một số cử động nhấc tay sẽ bị giới hạn, biểu hiện cứng khớp, khớp phát ra tiếng kêu lục khục khi hoạt động… đều là những biểu hiện dễ gặp phải khi bị viêm khớp vai.
Chẩn đoán viêm khớp vai
Khi thấy có dấu hiệu bị viêm khớp vai, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để bác sĩ chẩn đoán kịp thời. Để chẩn đoán viêm khớp vai, bác sĩ thường cho chụp X-quang và một số xét nghiệm như sau:
- Siêu âm khớp: Đây là phương tiện hiện đại giúp các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh được chính xác nhằm phát hiện những tổn thương ở khớp vai.
- X-quang: Chụp phim khớp vai sẽ không làm tổn thương đến khớp và xương mà qua đó sẽ nhận biết được vị trí tổn thương ở vùng bả vai.
- Dùng MRI có bơm thuốc cản quang hoặc chụp khớp vai bơm thuốc cản quang.
- Chụp cộng hưởng MRI: Chụp MRI sẽ cho phép chẩn đoán các tổn thương ở phần mềm khớp vai.
- Nội soi khớp vai: Là một kỹ thuật bác sĩ phẫu thuật sẽ đưa một ống nhỏ vào trong khớp vai giúp chẩn đoán chính và điều trị.
Cách điều trị viêm khớp vai hiệu quả
Sau khi đã có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ tư vấn cho bệnh nhân các phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là một số biện pháp để chữa viêm khớp vai:
Kiểm soát cơn đau
+) Dùng thuốc giảm đau, chống viêm
Việc sử dụng thuốc Tây sẽ giúp đẩy lùi các cơn đau và sưng ở khớp vai, đồng thời chống viêm và ngăn ngừa bệnh trở nặng hơn. Một số loại thuốc tây được bác sĩ chỉ định dùng như sau:
- Thuốc giảm đau: Codein, Paracetamol,… có tác dụng giảm đau nhanh chóng.
- Thuốc chống viêm: Aspirin, Diclofanac,… chống viêm khớp, tiêu viêm.
- Thuốc giãn cơ: Diazepam, Myonal,… chống co thắt cơ và hỗ trợ giảm đau.
- Tiêm Corticoid: Nếu tình trạng viêm khớp vai nặng, việc uống thuốc không có tác dụng thì bác sĩ sẽ chỉ định cho tiêm Corticoid.
Tuy việc sử dụng thuốc Tây có tác dụng đẩy lùi các cơ đau nhanh chóng nhưng một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ, vì vậy, bạn không nên lạm dụng thuốc hoặc tự ý dùng thuốc khi chưa hỏi ý kiến bác sĩ.
+) Chườm đá
Chườm đá có tác dụng giảm đau rất tốt. Bạn có thể sử dụng một túi đá hoặc một miếng đệm lạnh có thể đặt trong ngăn đá và tái sử dụng nhiều lần. Túi đá nên được đặt ở phía trước, phía trên và phía sau vai. Mỗi ngày bạn chườm đá khoảng 2 – 3 lần, mỗi lần 20 đến 30 phút để giảm viêm và giảm đau. Nếu cơn đau thường xuất hiện vào ban đêm, hãy cân nhắc chườm lạnh vai trước khi đi ngủ.
+) Bấm huyệt, châm cứu
Phương pháp bấm huyệt, châm cứu có tác dụng làm giảm đau, giảm sưng tại các vị trí viêm của khớp vai. Bằng cách dùng sức mạnh của tay hoặc của kim châm, tác động lên các vị trí huyệt đạo, làm giải phóng sự tắc nghẽn, ứ trọng máu tại các vị trí viêm.
Vật lý trị liệu
Việc điều trị bằng phương pháp vật lý trị liệu giúp các cơ, gân ở vai và cánh tay không bị co rút lại, mạch máu lưu thông và cánh tay trở nên dẻo dai hơn nhiều.Các bài tập vật lý trị liệu rất đơn giản, có thể tự thực hiện nếu viêm khớp vai ở thể đơn thuần, hoặc nhờ người thân trợ giúp tại nhà nếu khớp vai hoàn toàn không thể cử động.Khi mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng, nên kiên trì tập các bài đơn giản và nhẹ nhàng như nâng hạ cánh tay, nhẹ chống đẩy tay vào tường.***Trong thời gian này, lưu ý không mang vác nặng, tránh tổn thương đến khớp vai.
Điều trị phẫu thuật
Nếu thực hiện các biện pháp trên mà không mang lại hiệu quả bác sĩ có thể cân nhắc cho bạn sử dụng phương pháp phẫu thuật. Các phương pháp điều trị phẫu thuật có thể sử dụng trong điều trị viêm khớp vai bao gồm.
1. Nội soi khớp
Trong quá trình nội soi khớp, bác sĩ phẫu thuật sẽ đưa một máy quay nhỏ, gọi là máy nội soi khớp vào khớp vai. Máy ảnh hiển thị hình ảnh trên màn hình tivi, và bác sĩ phẫu thuật sẽ nhìn vào những hình ảnh này và thực hiện phẫu thuật thu nhỏ.
Bởi vì ống soi khớp và dụng cụ phẫu thuật mỏng nên bác sĩ phẫu thuật thường rạch các vết rất nhỏ thay vì vết rạch lớn hơn như phẫu thuật mở, tiêu chuẩn. Mặc dù thủ thuật này giúp giảm đau, nhưng nó sẽ không loại bỏ được tình trạng viêm khớp khỏi khớp. Nếu tình trạng viêm khớp tiến triển, có thể cần phải phẫu thuật thêm trong tương lai.
2. Thay khớp vai
Nếu tình trạng viêm khớp vai tiến triển nặng khiến cho các bộ phận ở vai bị hư hỏng có thể được điều trị bằng phẫu thuật loại bỏ và thay thế bằng các thành phần nhân tạo.
Các lựa chọn phẫu thuật thay thế bao gồm:
- Tạo hình bán cầu: Chỉ phần đầu của humerus được thay thế bằng một thành phần nhân tạo.
- Tạo hình khớp vai toàn phần: Cả hai phần đầu của humerus và glenoid đều được thay thế. Một chiếc “cốc” bằng nhựa được lắp vào ống đệm, và một “quả bóng” bằng kim loại được gắn vào phần trên của đĩa đệm.
- Tạo hình khớp cắt bỏ: Quy trình phẫu thuật phổ biến nhất được sử dụng để điều trị viêm khớp vai là phẫu thuật tạo hình khớp cắt bỏ xương đòn. Trong thủ thuật này, một lượng nhỏ xương từ phần cuối của xương đòn sẽ bị loại bỏ, để lại một khoảng trống dần dần lấp đầy với mô sẹo.
Phẫu thuật điều trị viêm khớp vai nói chung rất hiệu quả trong việc giảm đau và phục hồi vận động. Tuy nhiên, sau phẫu thuật bạn có thể gặp một số biến chứng như: nhiễm trùng, chảy máu quá nhiều, cục máu đông và tổn thương mạch máu hoặc dây thần kinh.
Bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ thảo luận về các biến chứng có thể xảy ra với bạn trước khi phẫu thuật.
Sử dụng thực phẩm BVSK Khương Thảo Đan
Khương Thảo Đan là một sản phẩm đáp ứng rất tốt trong các trường hợp bị: thoái hóa khớp, thoái hóa đốt sống, viêm khớp, vôi hóa cột sống, đau mỏi nhức mỏi xương khớp, đau vai gáy, tràn dịch khớp, tê buồn chân tay… Sau khoảng 2 – 3 tuần sử dụng, người dùng sẽ thấy các triệu chứng viêm, đau nhức giảm rõ rệt.
So với các sản phẩm trên thị trường, viên uống Khương Thảo Đan là sản phẩm đầu tiên đáp ứng đủ cả 3 yếu tố trong tam giác khép kín Giảm đau – Chống viêm – Tái tạo. Làm được điều này là do sản phẩm có chứa hoạt chất KGA1 từ cây địa liền có tác dụng gấp nhiều lần cao Địa liền thông thường, giúp chống viêm, giảm đau chữa tê phù, tê thấp, đau nhức hiệu quả; kết hợp Collagen type II không biến tính, giúp kháng viêm, giảm đau, nuôi dưỡng và tái tạo mô sụn tại các khớp, chúng đã được chứng minh cho hiệu quả vượt trội hơn hẳn khi dùng Glucosamin và Chondroitin.
Về nguồn gốc xuất xứ. Viên uống Khương Thảo Đan là sản phẩm được nghiên cứu bởi INPC – Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam. Còn hoạt chất KGA1 được chiết tách thành công sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm bởi PGS.TS Lê Minh Hà cùng các cộng sự tại Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam. Ngoài ra, các thành phần khác trong viên xương khớp Khương Thảo Đan cũng có nguồn gốc từ thảo dược tự nhiên, được trồng theo hướng VietGap nên rất lành tính và an toàn khi sử dụng. Trường hợp bị đau dạ dày, men gan cao bác hoàn toàn vẫn có thể sử dụng được sản phẩm này.
Như vậy, chúng ta đã vừa tìm hiểu những thông tin cần thiết về bệnh viêm khớp vai và một số cách điều trị bệnh hiệu quả. Hy vọng những thông tin Khương Thảo Đan mang đến về viêm khớp vai sẽ giúp ích cho bạn và người thân trong quá trình điều trị viêm khớp.
*** Bài viết có sự cố vấn của PGS. TS Lê Minh Hà, hiện nay đang công tác tại Viện Hàn Lâm Khoa Học và Công Nghệ Việt Nam.
