Chế độ dinh dưỡng lành mạnh là chìa khóa cải thiện sức khỏe của mọi cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là chất lượng xương khớp. Vậy bệnh nhân gai cột sống kiêng ăn gì? Đâu là thực phẩm làm giảm các triệu chứng bệnh? Để giải đáp thắc mắc trên, mời bạn đọc tìm hiểu thông tin trong bài viết dưới đây.
Dinh dưỡng trong điều trị gai cột sống
Tầm quan trọng của dinh dưỡng
Hiện nay có nhiều phương pháp để điều trị bệnh gai cột sống:
- Sử dụng thuốc làm giảm cơn đau tức thì.
- Vật lý trị liệu: xoa bóp bấm huyệt, châm cứu, sóng ngắn, sóng siêu âm, laser…
- Phẫu thuật loại bỏ gai xương.
Tuy nhiên, để những biện pháp này phát huy hoàn toàn tác dụng và kéo dài hiệu lực, người bệnh cần lên kế hoạch cho một chế độ ăn uống phù hợp. Bởi dinh dưỡng lành mạnh có tác động tích cực vào hệ thống xương khớp, giúp kiểm soát, giảm thiểu nguyên nhân và biểu hiện bệnh lý ngay từ sâu bên trong, bao gồm:
☛ Khắc phục nguyên nhân gây bệnh: làm chậm quá trình lão hóa, đẩy mạnh phục hồi sau chấn thương…
☛ Khắc phục triệu chứng bệnh: giảm đau, giảm co cứng cơ, hạn chế tình trạng tê bì ở các chi, cải thiện phạm vi hoạt động…
☛ Ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra như: gai xương phát triển quá to chèn ép vào dây thần kinh và tủy sống, gây đau thần kinh tọa, đau thần kinh liên sườn, rối loạn tiểu tiện…
Ngược lại, chế độ ăn uống không lành mạnh làm cản trở tác dụng của các phương pháp điều trị, khiến bệnh lý trở nên trầm trọng hơn.
Nguyên tắc ăn uống cho người bị gai cột sống
Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày: Đây là yếu tố quan trọng giúp quá trình chuyển hóa và hấp thu dưỡng chất diễn ra thuận lợi. Mặt khác, nước có vai trò bôi trơn, nâng đỡ cơ xương khớp và tủy sống, tạo điều kiện cho người bệnh dễ dàng hoạt động.
Cân bằng dinh dưỡng: Người bệnh nên ăn đúng bữa và đủ chất, không nên tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt, thực phẩm giàu tinh bột, dầu mỡ… dẫn đến tình trạng béo phì, gây áp lực mạnh vào cột sống. Đồng thời, cũng không được để cơ thể thiếu dinh dưỡng làm chất lượng xương khớp thụt giảm, khiến triệu chứng bệnh thêm trầm trọng.
Bổ sung hoạt chất tốt cho xương:
- Canxi: giúp xương chắc khỏe, tái tạo các vết nứt do chấn thương một cách nhanh chóng.
- Magie: góp phần xây dựng tế bào xương mới và làm giảm nguy cơ gãy do loãng xương.
- Vitamin D: tạo điều kiện để cột sống hấp thụ tối ưu canxi, tránh tình trạng xương giòn, dễ gãy.
- Vitamin C: là chất chống oxy hóa giúp loại bỏ gốc tự do hoặc các tác nhân có hại khác ảnh hưởng xấu đến xương khớp, làm chậm quá trình thoái hóa cột sống.
- Acid béo omega-3: giảm triệu chứng sưng đau, cứng khớp và cải thiện phạm vi hoạt động.
- Protein: thành phần chính cấu tạo nên xương khớp.
- Glucosamine.
- Vitamin K.
Hạn chế đồ ăn nhiều muối, đường, dầu mỡ: các thực phẩm này làm tăng triệu chứng sưng tấy, đau nhức.
Không hút thuốc lá, hạn chế chất kích thích như rượu, bia… vì đây là mối đe dọa đến chất lượng xương khớp, tăng nguy cơ loãng xương và bào mòn sụn, khiến bệnh tiến triển trầm trọng hơn.
Người bị gai cột sống nên ăn gì?
Sữa và các chế phẩm từ sữa
Đây là nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, bao gồm chất đạm, chất béo, đường lactose, vitamin cùng khoáng chất giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh và phòng chống bệnh tật.
Đặc biệt, hàm lượng canxi dồi dào có trong sữa và các chế phẩm từ sữa đóng vai trò quan trọng cho sự hình thành cấu trúc xương. Nếu bệnh nhân gai cột sống cung cấp không đủ canxi mỗi ngày, tình trạng thoái hóa có thể tiến triển trầm trọng hơn. Từ đó, cơn đau nhức xuất hiện với tần suất cao và trở nên dữ dội, sức lực ở tay, chân suy giảm, hiện tượng gãy, biến dạng xương do tác động bên ngoài dễ dàng xảy ra.
Các loại cá béo
Theo nghiên cứu, cá là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng tốt cho xương, tiêu biểu nhất là acid béo omega-3 dưới dạng DHA.
Sau khi đi vào cơ thể, hoạt chất này có khả năng điều chỉnh tín hiệu viêm. Từ đó, tình trạng tự hủy quá mức của tế bào xương được ngăn ngừa, làm giảm nguy cơ thoái hóa – nguyên nhân chính dẫn đến bệnh lý gai cột sống. Đồng thời, acid béo omega-3 có khả năng tiêu sưng, xoa dịu cơn đau, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.
Các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá ngừ… là sự lựa chọn phù hợp trong chế độ ăn của bệnh nhân gai cột sống.
Trứng
Trứng cung cấp nhiều protein động vật chất lượng, làm tăng cơ bắp và củng cố sự vững chắc cho xương. Nhờ vậy, một số biến chứng nguy hiểm ở bệnh nhân gai cột sống như teo cơ, biến dạng xương khớp, mất hoàn toàn khả năng vận động… có thể được khắc phục.
Ngoài ra, thực phẩm này còn chứa nhiều hoạt chất khác như vitamin D, acid béo omega-3, canxi… Đó là lý do tại sao các chuyên gia dinh dưỡng thường khuyên tiêu thụ 3 – 4 quả trứng một tuần.
Tuy nhiên, lòng đỏ trứng chứa hàm lượng cholesterol lớn. Do đó, không nên quá lạm dụng bởi chúng có nguy cơ làm tăng lượng LDL toàn phần trong cơ thể. Đây là nguyên nhân dẫn đến tình trạng xơ vữa động mạch, ảnh hưởng xấu đến tim.
Các loại quả mọng
Quả mọng chứa nhiều hoạt chất chống oxy hóa, bao gồm rutin, quercetin… Ưu điểm nổi bật nhất là ngăn chặn tác nhân xấu ảnh hưởng đến cột sống, tiêu biểu là các gốc tự do. Không những thế, những hoạt chất này được chứng minh có khả năng làm tăng mật độ xương, giảm triệu chứng đau nhức.
Rutin và quercetin thường tập trung nhiều ở phần vỏ của các loại quả mọng như: cà chua, táo, nho, việt quất, mâm xôi, ổi…
Rau có màu xanh đậm
Các loại rau màu xanh đậm như rau bina, rau cải, súp lơ xanh… chứa hàm lượng lớn dưỡng chất vitamin K1. Sau khi đi vào cơ thể, chúng được vi khuẩn có lợi chuyển hóa thành vitamin K2, giúp phân phối canxi từ mô mềm và lắng đọng vào xương.
Ngoài ra, rau màu xanh đậm còn giàu khoáng chất magie làm thư giãn các bó cơ bị co rút, tăng khả năng chống đỡ cho vùng cột sống. Từ đó, triệu chứng đau nhức triền miên dần thuyên giảm, người bệnh có thể hoạt động thoải mái hơn.
Ngũ cốc nguyên hạt
Những hạt bị loại bỏ vỏ trấu bên ngoài, giữ nguyên phần nội nhũ, mầm, cám cũng như toàn bộ chất dinh dưỡng bên trong được gọi là ngũ cốc nguyên hạt. Điển hình cho nhóm thực phẩm này là gạo lứt, yến mạch, ngô…
Ngũ cốc nguyên hạt giàu khoáng chất magie, làm giảm hiện tượng co cơ bất thường. Đồng thời, magie đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ tối ưu vitamin D và canxi cho xương.
Ngoài ra, gạo lứt – thực phẩm tiêu biểu trong nhóm thức ăn này, chứa nhiều dưỡng chất acid hyaluronic. Chúng hoạt động tương tự như dịch bôi trơn tự nhiên ở các ổ khớp, tránh ma sát tại đầu xương, hạn chế tình trạng thoái hóa sớm.
Đặc biệt, tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, đái tháo đường tuýp 2, béo phì – một trong những tác nhân ảnh hưởng xấu đến cột sống.
Tuy nhiên, nhóm thực phẩm này không phù hợp cho người mắc hội chứng ruột kích thích, bệnh Celiac và nhạy cảm với gluten.
Củ, quả có màu cam
Đu đủ, cà chua, cà rốt… là những thực phẩm có màu cam chứa nhiều vitamin C. Chúng đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành collagen, giúp tái tạo cơ, gân, dây chằng và các đĩa đệm bị tổn thương, cũng như giữ cho đốt sống khỏe mạnh.
Ngoài ra, vitamin C là chất chống oxy hóa tự nhiên, ngăn chặn tình trạng lão hóa sớm của cột sống.
Nấm
Thành phần dinh dưỡng có trong nấm cực kỳ cao, đặc biệt nhất là lượng vitamin D dồi dào. Hoạt chất này góp phần tăng cường sức khỏe cơ bắp và giúp xương rắn chắc. Nếu tiêu thụ vừa đủ, mật độ xương luôn được duy trì một cách hợp lý, tránh tình trạng nứt, gãy, biến dạng và thoái hóa.
Ngoài ra, dinh dưỡng trong nấm thúc đẩy hoạt động của hệ thống miễn dịch, chống lại hiện tượng viêm nhiễm ở cột sống và các cơ quan khác.
Nấm hương, nấm rơm, mộc nhĩ… là sự lựa chọn hoàn hảo trong thực đơn của người bệnh.
Các loại gia vị
Gia vị thường được sử dụng để món ăn trở nên thơm ngon và bắt mắt. Thế nhưng, không phải ai cũng biết một số gia vị như ớt, tỏi, gừng, nghệ… còn góp phần cải thiện triệu chứng gai cột sống vô cùng hiệu quả.
Nghệ: với thành phần chính là curcumin giúp kháng khuẩn nhẹ, làm giảm triệu chứng sưng, đau nhức ở các khớp xương.
Gừng: các hợp chất phenolic trong gừng như gingerols, shogaols… giúp kháng viêm, tái tạo và bảo vệ sụn khớp bị tổn thương.
Ớt: chứa nhiều hoạt chất capsaicin, làm giảm cường độ các tín hiệu đau trong cơ thể, đặc biệt là vùng tủy sống. Nếu bạn không quen ăn cay, có thể bắt đầu với một lượng nhỏ và tăng dần theo thời gian.
Tỏi: với thành phần chính là allicin – một chất chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa tác nhân có hại ảnh hưởng đến cột sống. Ngoài ra, allicin làm giảm tổn thương vùng cơ, cải thiện khả năng vận động cho người bệnh.
Người bị gai cột sống kiêng ăn gì?
Đồ ăn quá nhiều đường, muối, dầu mỡ
Các món ăn được nêm nếm nhiều đường, muối, dầu mỡ khiến người bệnh mất kiểm soát cân nặng, làm tăng trọng lượng cơ thể vượt mức cho phép. Lúc này, cột sống mất dần khả năng chống đỡ, dễ dàng thoái hóa. Hiện tượng thoát vị đĩa đệm có thể diễn ra gây khó khăn khi vận động. Triệu chứng sưng, viêm, đau nhức cũng chuyển biến nặng hơn.
Do đó, bệnh nhân gai cột sống cần kiểm soát chặt chẽ lượng đường, muối, dầu mỡ trong các món ăn hàng ngày.
Đồ ăn chế biến sẵn
Đồ ăn chế biến sẵn như pizza, khoai tây chiên, sản phẩm đóng hộp… được nhiều người ưa thích bởi tính tiện lợi, trình bày đẹp mắt và mang lại cảm giác ngon miệng. Tuy nhiên, chúng là tác nhân ảnh hưởng xấu đến mọi cơ quan, đặc biệt là xương khớp.
Nhóm thực phẩm này chứa nhiều đường hóa học, carbohydrate và chất béo có hại. Sau khi đi vào cơ thể, các hoạt chất trên làm giảm khả năng hấp thu vitamin D, canxi và những dinh dưỡng thiết yếu khác, khiến xương khớp yếu dần theo thời gian.
Bên cạnh đó, tiêu thụ nhiều đồ ăn chế biến sẵn là nguyên nhân chính dẫn đến dễ béo phì, tạo áp lực mạnh lên cột sống.
Thịt đỏ
Thịt đỏ bao gồm bò, cừu, trâu… cung cấp nhiều dinh dưỡng quý giá cho cơ thể. Tuy nhiên, đối với bệnh nhân gai cột sống, lạm dụng thịt đỏ khiến các triệu chứng trở nên trầm trọng.
Theo nghiên cứu, thực phẩm này chứa hàm lượng protein quá lớn, làm tăng nồng độ acid uric và các chất chuyển hóa trong máu. Sau đó, chúng lắng đọng vào ổ khớp khiến tình trạng đau nhức, tê bì chân tay diễn biến nặng hơn. Ngoài ra, thịt đỏ còn chứa nhiều hoạt chất photpho gây nên phản ứng sưng, viêm, làm rối loạn khả năng vận động.
Điều này không có nghĩa phải loại bỏ hoàn toàn thịt đỏ trong thực đơn. Người bệnh vẫn cần một lượng thích hợp để đảm bảo nhu cầu về năng lượng và sức khỏe, đồng thời sử dụng thay thế bằng các loại thịt trắng như thịt gà, cá… để nạp đủ dưỡng chất mà không cần lo lắng bệnh chuyển biến nặng.
Đồ uống chứa cồn và chất kích thích
Các sản phẩm như: rượu bia, cà phê, thuốc lá, thuốc lào… là tác nhân nguy hiểm ảnh hưởng xấu đến hệ thống xương khớp. Chúng ngăn chặn quá trình hấp thu canxi, gây nên hiện tượng loãng xương. Đồng thời, triệu chứng đau nhức, tê bì, sưng viêm trở nên trầm trọng hơn.
Do đó, bệnh nhân gai cột sống cần hạn chế tiêu thụ đồ uống chứa cồn và bỏ hoàn toàn thuốc lá, thuốc lào.
Thực phẩm giàu acid oxalic
Cà pháo, dưa muối, chuối tiêu… là những món ăn chứa nhiều acid oxalic. Chất này kích thích hoạt động của phản ứng sưng, viêm vùng xương sụn khớp. Từ đó, triệu chứng đau nhức ở bệnh nhân gai cột sống trở nên dữ dội hơn.
Viên xương khớp Khương Thảo Đan – Giải pháp hiệu quả cho bệnh nhân gai cột sống
Bên cạnh việc thực hiện chế độ ăn uống phù hợp, người bị gai cột sống có thể tham khảo sử dụng sản phẩm Khương Thảo Đan được nhiều bác sĩ cơ xương khớp và bệnh nhân tin dùng.
Những điểm nổi bật nhất của Khương Thảo Đan bao gồm:
☛ Thành phần chiết xuất hoàn toàn từ thiên nhiên như độc hoạt, tang ký sinh, ngưu tất, bạch thược… với tác dụng chữa đau thần kinh tọa và thoái hóa xương khớp hiệu quả.
☛ Hoạt chất KGA1 chiết xuất từ củ địa liền là thành quả 6 năm nghiên cứu của PGS. TS Lê Minh Hà. KGA1 được chứng minh có khả năng chống viêm, giảm đau, vượt trội hơn cả những loại thuốc điều trị xương khớp phổ biến nhất hiện nay như indomethacin, paracetamol, efferalgan…
☛ Collagen type II không biến tính giúp tái tạo, nuôi dưỡng và bảo vệ sụn khớp một cách nhanh chóng.
Sản phẩm phù hợp cho:
- Bệnh nhân gai cột sống, thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm…
- Bệnh nhân đau vai gáy, đau thần kinh tọa, tê bì chân tay…
Đặc biệt, Khương Thảo Đan không gây tác dụng phụ đe dọa đến sức khỏe như: viêm loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, ảnh hưởng chức năng gan thận…
Qua đó, có thể thấy, viên xương khớp Khương Thảo Đan là sản phẩm hiếm hoi trên thị trường đáp ứng trọn vẹn tam giác khép kín: giúp giảm đau, chống viêm và tái tạo sụn khớp an toàn mà hiệu quả.
Để tìm mua sản phẩm tại cửa hàng gần nhất, vui lòng truy cập tại đây.
Tài liệu tham khảo:
https://www.healthline.com/nutrition/build-healthy-bones#TOC_TITLE_HDR_12
https://www.medicalnewstoday.com/articles/322603#food-myths
http://vichat.viendinhduong.vn/301/print-article.html
https://soyte.namdinh.gov.vn/home/hoat-dong-nganh/giao-duc-suc-khoe/nhung-loai-thuc-pham-tot-cho-nguoi-bi-dau-nhuc-xuong-khop-3028
