Chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau nhức xương khớp là yếu tố tiên quyết để điều trị dứt điểm căn bệnh này. Cùng chúng tôi tìm hiểu 20 nguyên nhân phổ biến nhất gây đau nhức xương khớp nhé!
Tổng quan
Có hơn 200 loại bệnh xương khớp khác nhau, mỗi bệnh lại có những nguyên nhân khác nhau gây ra. Vậy nên trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi sẽ chỉ nói tới những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng đau nhức xương khớp và các bệnh về khớp.
Nguyên nhân gây đau nhức xương khớp
Tuổi tác
Tuổi tác là nguyên nhân đầu tiên cần được nhắc đến khi bạn bị đau nhức xương khớp. Theo thời gian, các cơ quan trong cơ thể đều phải đối mặt với lão hóa, và hệ thống xương khớp cũng không tránh khỏi được điều này.
Sự lão hóa của hệ thống xương khớp diễn ra như sau:
- Quá trình phá hủy sụn diễn ra nhanh hơn, khiến sụn bị mỏng, mòn và mất dần đi, chất nhờn ở đầu khớp theo đó cũng suy giảm, khiến hai đầu xương cọ xát vào nhau gây đau đớn;
- Quá trình hủy xương cũng diễn ra nhanh và mạnh hơn, trong khi quá trình tái tạo vẫn giữ tốc độ như vậy, điều này khiến xương bị giảm mật độ, trở nên xốp, giòn, dễ đau nhức và dễ gãy;
- Dây chằng và gân giữ các khớp trở nên kém đàn hồi hơn theo tuổi tác, gây ra tình trạng khớp kém linh hoạt, cứng khớp, đau khớp.
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC), đau nhức xương khớp phổ biến hơn từ tuổi 65 trở lên, nhưng nó cũng có thể xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào.
Thừa cân, béo phì
Thừa cân, béo phì không chỉ gây đau nhức xương khớp mà nó còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Bởi, béo phì sẽ khiến tình trạng lão hóa và thoái hóa sụn diễn ra nhanh hơn. Cụ thể như sau:
- Mỗi khi chúng ta chạy bộ hay đi xuống cầu thang, các khớp (đặc biệt là khớp gối) có thể phải chịu một lực tác động lớn hơn 2 tới 3 lần trọng lượng cơ thể. Còn hệ thống cơ – xương – dây chằng của chúng ta được thiết kế để chịu lực của người có trọng lượng bình thường. Vì thế, khi bạn thừa cân, hệ thống này phải chịu một áp lực lớn hơn nhiều lần mức cho phép, dẫn đến tình trạng sụn và xương bị hao mòn, phá hủy nhanh hơn.
- Song song với đó là quá trình lão hóa sớm ở những người thừa cân. Điều này khiến sụn và xương lại càng nhanh chóng thoái hóa, gây đau đớn.
Di truyền
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, di truyền là một trong những nguyên nhân khiến bạn bị đau nhức xương khớp. Bởi, có một số gen di truyền làm tăng độ nhạy cảm của khớp và liên quan đến một số bệnh về khớp (như viêm khớp, đau khớp gối).
Nếu trong gia đình bạn có người thân máu mủ (ông bà, anh chị em, cha mẹ,…) có người bị các bệnh về khớp, bạn sẽ có khả năng cao cũng bị đau nhức xương khớp hoặc bị các cơn đau khớp nghiêm trọng hơn những người khác.
Thời tiết
Nhiều người nhận thấy mình thường bị đau xương khớp khi thay đổi thời tiết, đặc biệt là vào những lúc trời hanh khô, thời tiết quá lạnh hay những vùng có khí hậu khắc nghiệt. Nguyên nhân gây nhức xương khớp do thời tiết này được lý giải như sau:
- Thời tiết lạnh, kèm mưa phùn ẩm ướt khiến dịch khớp bị đông quánh lại, gân bị co rút. Điều này khiến các khớp trở nên khô cứng hơn, đau nhức và khó vận động.
- Thay đổi thời tiết cũng làm mạch máu co lại, máu nuôi dưỡng khớp và sụn bị hạn chế hơn, khiến sụn bị yếu đi, bong tróc, làm hai đầu xương cọ vào nhau gây đau.
Hút thuốc
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, hút thuốc là nguyên nhân của nhiều tình trạng đau xương khớp mãn tính, đặc biệt nếu bạn có thêm cả khuynh hướng di truyền.
Khi bạn hút thuốc, nó sẽ cản trở hệ thống tuần hoàn của cơ thể và ngăn chất dinh dưỡng chảy vào các cơ, khớp. Điều này khiến hệ thống xương khớp thiếu hụt chất, gây đau nhức và đau nhức một cách trầm trọng.
Khói thuốc lá cũng có tác động tiêu cực đến chuyển hóa sụn, khiến sụn bị phá hủy nhanh hơn. Vì thế, những người bị thoái hóa khớp, nếu hút thuốc sẽ khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Thiếu vitamin D
Khi còn trẻ, nếu bạn bị thiếu vitamin D, nó có thể dẫn tới bệnh còi xương và một loạt hệ lụy lên hệ thống xương khớp, như:
- Phát triển chậm hoặc thất bại trong việc phát triển;
- Cong vẹo cột sống;
- Biến dạng xương;
- Khiếm khuyết răng; .v.v.
Tất cả những vấn đề này có thể dẫn tới tình trang đau nhức xương khớp. Vậy nên, trẻ em cần được bổ sung vitamin D đầy đủ, đặc biệt là trẻ sơ sinh
Ngồi sai tư thế
Ngồi sai tư thế cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau nhức xương khớp.
Khi làm việc hay học tập, nhiều người có thói quan cúi người về phía trước hoặc còng lưng. Tư thế này làm tăng áp lực lên cột sống, khiến cột sống bị đè nén, gây đau nhức vùng lưng – cổ, khiến quá trình thoái hóa cột sống diễn ra nhanh hơn. Lâu dần, có thể dẫn tới biến dạng, gây cong vẹo cột sống.
Ngoài ra, việc ngồi liên tục không nghỉ ngơi, thư giãn cũng khiến các cơ, khớp bị căng cứng, đau nhức. Lâu ngày gây ra thoái hóa khớp.
Hệ miễn dịch nhầm lẫn
Trong một số trường hợp, tình trạng đau nhức khớp, sưng khớp xảy ra là do sự nhầm lẫn của hệ miễn dịch. Không biết vì lý do nào đó, hệ miễn dịch lại tấn công và tiêu diệt chính các tế bào khỏe mạnh của cơ thể.
Một số bệnh khớp xảy ra do sự nhầm lẫn của hệ miễn dịch là: viêm khớp vảy nến, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ,…
Nhiễm khuẩn
Có nhiều loại khuẩn khác nhau gây đau nhức xương khớp, có thể kể tới là:
- Tụ cầu khuẩn gây viêm khớp nhiễm khuẩn. Bệnh khởi phát khi bạn bị nhiễm trùng da hoặc tiết niệu, tụ cầu khuẩn theo đó lây lan vào máu và đi tới khớp;
- Liên cầu khuẩn nhóm A gây ra bệnh sốt thấp khớp. Do nhóm vi khuẩn này có chứa một loại protein tương tự như protein trong cơ thể. Khi hệ miễn dịch hoạt động để tiêu diệt vi khuẩn, nó có thể nhầm lẫn vi khuẩn với cả chính các mô trong cơ thể, đặc biệt là mô của tim, khớp, da và hệ thần kinh trung ương. Điều này dẫn đến sưng mô, đau khớp,…
- Bệnh viêm khớp phản ứng khởi phát do nhiễm trùng ở những cơ quan khác trong cơ thể (hệ tiết niệu – sinh dục, hệ tiêu hóa, ruột, bộ phận sinh dục,…). Có vô số vi khuẩn gây ra tình trạng nhiễm trùng ở các bộ phận này, như: Chlamydia, Salmonella, Yersinia, Clostridium difficile,…
Lao động nặng
Những người phải lao động nặng, thường xuyên mang vác có nguy cơ bị bệnh về xương khớp cao hơn những người khác. Bởi thường xuyên phải khuân vác vật nặng sẽ làm tăng áp lực lên các khớp, khiến sụn bị tổn thương nhanh hơn và nhiều hơn, theo thời gian, các khớp có thể bị biến dạng, gây đau đớn.
Ít thể dục thể thao
Không hoạt động thể chất trong một thời gian dài có thể làm hệ thống cơ xương khớp thay đổi, tăng nguy cơ mắc chứng viêm khớp, cứng khớp, teo cơ. Theo một thống kê đáng tin cậy, những người ít thể dục thể thao, hoạt động thể chất không đầy đủ có nguy cơ bị bệnh xương khớp cao hơn 54% những người hoạt động đầy đủ.
Hơn thế nữa, ít vận động cũng làm máu tuần hoàn đến khớp kém hơn, khiến sụn khớp không được nuôi dưỡng đầy đủ, bề mặt sụn trở nên khô sần, bong tróc. Sự tổn thương này là nguyên nhân gây đau đớn cho các khớp xương.
Ngoài ra, không tập thể dục thể thao còn gây ra một số vấn đề sức khỏe như béo phì, tim mạch, tiểu đường,… đây đều là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh đau khớp, thoái hóa khớp.
Thể thao sai cách
Vận động, thể thao rất tốt cho xương khớp, nhưng chơi thể thao không đúng cách lại phản tác dụng. Nếu bạn thể thao sai tư thế, sai cách, sẽ khiến lực liên tục tác động vào một khớp. Điều này làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp, gây ra tình trạng đau xương khớp.
Mang giày dép cao
Mang giày dép cao một thời gian dài có thể dẫn đến tổn thương tích lũy ở xương, là nguyên nhân hàng đầu gây viêm xương khớp, đau nhức xương khớp.
Khi bạn đi giày cao gót, trọng lượng cơ thể sẽ dồn về phía trước, khiến cơ tứ đầu đùi phải chịu áp lớn hơn để giữ đầu gối được thẳng. Lâu dài, điều này gây đau khớp gối và ảnh hưởng đế hệ thống xương khớp.
Lắng đọng canxi pyrophotphat
Đây là nguyên nhân gây ra bệnh Pseudogout (bệnh giả gút). Căn bệnh này đặc trưng bởi các triệu chứng sưng đau ngột ở một hay nhiều khớp, phổ biến là khớp đầu gối.
Hiện tại, người ta vẫn chưa biết vì sao các tinh thể canxi pyrophotphat lại hình thành trong khớp của chúng ta, nhưng đa số cho rằng tuổi tác có thể là một yếu tố. Bởi hơn một nửa dân số trên 85 tuổi bị Pseudogout.
Urate tích tụ trong khớp
Urate tích tụ trong khớp chính là nguyên nhân gây ra bệnh gút. Triệu chứng điển hình của bệnh gút là các khớp đột nhiên viêm đau dữ dội, nhiều trường hợp đau đớn đến độ ga trải giường chạm vào chân cũng không thể chịu đựng được.
Thông thường, axit uric được hòa tan trong máu và đào thải khỏi cơ thể bằng đường tiểu. Tuy nhiên, đôi khi cơ thể lại sản xuất quá nhiều axit uric hoặc thận bài tiết quá ít axit uric, nó sẽ dẫn tới tình trạng tích tụ của các tinh thể muối urate.
Chấn thương khớp
Khi chấn thương xảy ra, nó có thể ảnh hưởng đến sụn, khớp và cả các cấu trúc quanh khớp (gân, dây chằng, túi mạc nối). Điều này dẫn đến hiện tượng xương khớp đau nhức, trật khớp, bong gân hay nặng hơn nữa là gãy xương.
Phơi nhiễm môi trường
Phơi nhiễm môi trường độc hại cũng là nguyên nhân gây đau nhức xương khớp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh về khớp. Chẳng hạn, phơi nhiễm amiăng hoặc silica có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp.
Giới tính
Giới tính cũng được cho là yếu tố góp phần gây ra đau nhức xương khớp và viêm khớp. Nhìn chung, phụ nữ thường gặp triệu chứng bệnh khớp nhiều hơn đàn ông.
Do bọ ve chân đen
Bọ ve chân đen hay ve hươu là một loại ve xuất hiện chủ yếu ở miền đông và miền bắc Trung Tây Hoa Kỳ, đông nam Canada. Nếu bị loài ve này cắn, nó có thể gây ra bệnh Lyme.
Triệu chứng của bệnh Lyme là phát ban, sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ thể, đau khớp, viêm màng não, tê liệt, yếu chân tay,…
Yếu tố tâm lý
Người ta nhân thấy giữa yếu tố tâm lý và sức khỏe xương khớp có một mối liên hệ qua lại.
Khi bạn bị lo lắng, trầm cảm, các cơn đau xương khớp dường như được nhân lên nhiều lần. Bởi, trầm cảm làm suy yếu khả năng đối phó với nỗi đau, suy yếu nhận thức của bệnh nhân về tình trạng của họ.
Bị đau nhức xương khớp kéo dài cũng gây ra những căng thẳng về thể chất và tinh thần. Lâu dài nó có thể làm thay đổi mức độ hóa chất não và hệ thần kinh, các hormone gây căng thẳng được sản xuất nhiều hơn, phá vỡ sự cân bằng của cơ thể, từ đó gây ra trầm cảm ở một số người.
Kết luận
Bệnh về xương khớp không phải là căn bệnh nguy hiểm đe doa tính mạng chúng ta ngay lập tức. Nhưng nếu bệnh không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và sức khỏe của bệnh nhân. Việc tìm hiểu các nguyên nhân gây đau nhức xương khớp rất quan trọng, từ đây bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác được bệnh và đưa ra phương pháp điều trị đúng, hợp lý.
